آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا لوله‌های پلی‌اتیلن در صنایع مختلف از جمله آب، گاز و فاضلاب به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند؟ یکی از دلایل اصلی این محبوبیت، مقاومت لوله‌های پلی اتیلن در برابر فشار است. اما چه چیزی باعث می‌شود این لوله‌ها بتوانند فشارهای مختلف را تحمل کنند؟ پاسخ این سوال در اصطلاحی به نام PN نهفته است. در این مقاله با ما همراه باشید تا با PN در لوله پلی اتیلن بیشتر آشنا شوید.
PN در لوله پلی اتیلن به چه معناست؟
اگر بخواهیم این اصطلاح را به زبان ساده‌تر بیان کنیم، می‌توان گفت که pn در لوله پلی‌اتیلن، مقدار دقیق فشار عبوری است که یک لوله می‌تواند تحمل کند. در بسیاری از موارد به این اصطلاح فشار اسمی لوله Nominal Pressure)) نیز می گویند. کلمه pn بعد از اندازه لوله پلی اتیلن و قطر لوله پلی اتیلن استفاده می شود. یعنی این شیلنگ با ابعاد خاص خود می تواند فشار خاصی را تحمل کند که به آن فشار حداکثر شیلنگ و یا کلاس فشاری لوله‌های پلی اتیلن می گویند. اصولا بسیاری از افراد فعال در این زمینه می توانند با استفاده از جدول وزن و ضخامت لوله اطلاعات کامل و جامعی در مورد لوله ها به دست آورند. لوله های پلی اتیلن برای فشارها و دماهای خاصی تولید می شوند که هر کدام از آنها pn متفاوتی دارند. ضخامت لوله نیز به طور مستقیم با PN لوله مرتبط است. چه موقع می گوییم ، بار لوله پلی اتیلن چیست؟ ما به ضخامت آن اشاره می کنیم. در واقع ضخامت لوله پلی اتیلن با پلی اتیلن لوله پلی اتیلن برابر است
هر چه ضخامت یا پلی اتیلن لوله پلی اتیلن مورد نظر شما بیشتر باشد، به طور طبیعی pn آن بیشتر خواهد بود. اگر بخواهیم نحوه نوشتن pn در لوله پلی اتیلن را توضیح دهیم می توان گفت در لوله پلی اتیلن ابتدا باید ضخامت لوله یا PE نوشته شود سپس مواد اولیه لوله پلی اتیلن تشکیل دهنده و pn آن مشخص شود.
انواع مختلف لوله پلی اتیلن بر حسب pn
هنگام خرید لوله پلی اتیلن باید به pn لوله پلی اتیلن توجه کنید. همانطور که گفتیم این لوله ها با فشارهای اسمی متفاوتی ساخته می شوند. هر یک از آنها نیز دارای درجات مختلف فشار کاری (Working Pressure) هستند. مقدار pn به گونه ای اندازه گیری می شود که فشار بر حسب بار آب در 20 درجه سانتی گراد اندازه گیری می شود. طبق استانداردهای اروپایی ما انواع مختلفی از لوله های پلی اتیلن شامل لوله های 2.5، 4، 6، 10 و 16 pn را داریم.
رابطه pn و ضخامت لوله پلی اتیلن
طبق آمار به دست آمده از بسیاری از طراحان، بسیاری از سازندگان از لوله های ضخیم تر از سطح ساخت و ساز استفاده می کنند. pn لوله پلی اتیلن در وزن و قیمت لوله بسیار مهم خواهد بود. البته لوله های پلی اتیلن تک جداره نیز وجود دارند که نسبت به لوله های پلی اتیلن چند جداره ارزانتر هستند. کلمه pn و ضخامت لوله پلی اتیلن ارتباط نزدیکی با هم دارند. هر چه pn لوله بیشتر باشد ضخامت و مقاومت آن در برابر فشار بیشتر می شود. علاوه بر این، تحمل لوله های پلی اتیلن باید بالا باشد. زیرا در بسیاری از موارد فشار آب می تواند بیش از حد باشد.
استاندارد درجه فشارهای اسمی (Pn)
همانطور که می دانید هر دستگاه استانداردهای لوله پلی اتیلن خاصی دارد. pn روی لوله پلی اتیلن نیز باید در سطحی باشد که نشان دهنده استاندارد بودن لوله باشد SDR .روی لوله پلی اتیلن نیز نشان می دهد که لوله چقدر نازک است و این موضوع می تواند روی عمر مفید لوله پلی اتیلن موثر باشد. هر چقدر هم که عدد SDR لوله پلی اتیلن بالا باشد، می توان گفت که این لوله ضخامت کمتر و تحمل فشار کمتری دارد. بنابراین، لوله پلی اتیلن نازک دارای SDR بالاتری است. استانداردهای SDR دارای اعدادی در حدود 7.4، 9، 11 و 17 هستند. از نظر استاندارد، هر چه مقدار هر دو پارامتر بیشتر باشد، لوله استانداردتر خواهد بود.
کد رنگی لوله پلی اتیلن به همراه درجه فشار اسمی لوله
هر کدام از لوله های موجود در بازار کاربردهای متفاوتی دارند. کد رنگ pn روی لوله پلی اتیلن به گونه ای کامپایل و پیکربندی شده است که هر کسی بتواند آن را درک کند. به عنوان مثال لوله های پلی اتیلن زرد برای لوله های گاز هستند. از این لوله ها برای مسیر گاز استفاده می شود. آنها لوله های پلی اتیلن آبی برای عملیات تامین آب هستند. ضخامت این لوله ها بسته به مبدا و مقصد آب متفاوت است. اگر آب با فشار زیاد عبور می کند، توصیه می شود از لوله هایی با SDR و PN بیشتر استفاده کنید. لوله های رومیزی پلی اتیلن مشکی برای مصارف عمومی بجز گازرسانی استفاده می شود. البته شرایط خاصی دارند که باید رعایت شود.
هنگام خرید لوله پلی اتیلن باید به pn آن توجه کنیم یا خیر؟
همانطور که قبلا گفتیم pn و تفاوت PN در لوله‌های پلی اتیلن بسیار مهم است. برای خرید لوله پلی اتیلن باید به قیمت لوله پلی اتیلن توجه کنید. زیرا در صورت عدم توجه به این مشکل ممکن است مشکلات ثانویه مانند کاهش فشار و یا عدم انتقال کافی داشته باشیم. برای خرید این لوله ها باید در مورد مبدا و مقصد محصول یا مواد قابل حمل تصمیم بگیرید. زیرا انتخاب نامناسب هنگام خرید لوله می تواند مشکلات عمده ای در سیستم لوله کشی شما ایجاد کند. به همین دلیل توجه به رنگ لوله و سطح pn آن می تواند کمک بزرگی باشد.
سخن پایانی
همانطور که در این مقاله بررسی شد، PN یا فشار نامی، یکی از مهم‌ترین مشخصات فنی لوله‌های پلی‌اتیلن است که مقاومت این لوله‌ها در برابر فشار داخلی را نشان می‌دهد. با انتخاب صحیح لوله پلی‌اتیلن بر اساس PN، می‌توان از عملکرد بهینه سیستم لوله‌کشی و افزایش طول عمر آن اطمینان حاصل کرد. بنابراین، آشنایی با مفهوم PN برای مهندسان، پیمانکاران و مصرف‌کنندگانی که با سیستم‌های لوله‌کشی سروکار دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است.