سیم‌کشی برق یکی از مهم‌ترین مراحل ساخت ساختمان است و به منظور محافظت از سیم‌ها و کابل‌های برق و نظم بخشیدن به آن‌ها از انواع لوله‌های برق استفاده می‌شود. لوله برق می‌تواند انواع مختلفی همچون لوله‌های فلزی، لوله‌های گالوانیزه، لوله‌های پی وی سی، لوله پلی‌اتیلن، لوله پلی آمید و لوله خرطومی داشته باشد که هر کدام از ویژگی‌ها، مزیت‌ها، معایب و کاربردهای مختلفی برخوردارند. لوله‌های پلی آمید و خرطومی برق از بهترین لوله‌های برق در صنعت تاسیسات هستند که به صورت کلاف و شاخه‌ای در دسترس بوده و از مدل‌های مختلفی برخوردارند. در ادامه مطلب به بررسی نحوه تولید لوله برق پلی آمید و لوله خرطومی پرداخته می‌شود.
ویژگی‌ها و مزایای لوله‌های پلی آمید
لوله‌های برق پلی آمید از خانواده پلیمرها بوده و به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول توسط ماده اولیه دی آین و اسید دی کربن ساخته شده و به پلیمر نرم معروف‌اند چرا که تعداد اتم‌های آن‌ها فرد است و دسته دوم توسط ماده اولیه دی امین تشکیل خواهند شد و در دمای منفی 30 درجه و بالای 70 درجه قابل اشتعال هستند زیرا تعداد اتم‌های آن زوج است. از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای لوله برق پلی آمید می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- مقاومت بالا در برابر فشار، کشش و ضربه
- انعطاف‌پذیری بالا و وزن بسیار کم
- مقاومت عالی در برابر اسیدها، بازها و مواد شیمیایی خورنده
- جلوگیری از انتقال حرارت و صدا
- مقاومت بالا در برابر نور خورشید و اشعه UV
- نصب و استفاده راحت
- سازگاری با محیط زیست و برخورداری از قابلیت بازیافت
ویژگی‌ها و مزایای لوله‌های خرطومی
لوله‌های خرطومی نیز نوعی از لوله‌های برق هستند که از مواد مختلفی همچون گرانول PVC، پلی آمید و …تولید می‌شوند و چون شبیه خرطوم فیل هستند به لوله خرطومی معروف‌اند. از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزیت‌های این لوله‌ها می‌توان به مواردی همچون استحکام بالا در برابر ضربه، مقاومت بالا در برابر سایش، مقاومت بالا در برابر خوردگی، وزن سبک و طول عمر بسیار، نارسای الکتریسیته، انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت بالا در برابر خوردگی در برابر انواع اسیدها و بازها، قیمت مقرون‌به‌صرفه و رنگ‌بندی متنوع و … اشاره کرد.
مراحل و نحوه تولید لوله برق پلی آمید
لوله‌های برق خرطومی و پلی آمید همانند انواع لوله و اتصالات ساختمانی می‌توانند کاربردها و قابلیت‌های متعددی داشته باشند. این لوله‌ها به صورت کلی در 3 مرحله اصلی پیش‌تولید، اکستروژن و برش نهایی تولید می‌شوند که به شرح زیر می‌باشند:
پیش‌تولید و آماده‌سازی مواد اولیه
در این مرحله و در واحد فرمولاسیون و میکسر مواد اولیه بر اساس فرمول‌های استاندارد ترکیب می‌شود و برای وارد شدن به اکسترودر آماده خواهد شد. مواد اولیه لوله و اتصالات پلی آمید و خرطومی به شرح زیر می باشند:
- گرانول، پودر یا خمیر پلی آمید که متناسب با فرآیند تولید انتخاب می‌شود
- افزودنی‌ها که به منظور ارتقای خواص لوله استفاده می‌شوند و می‌توانند شامل مواردی همچون استابلایزر ها برای افزایش مقاومت در برابر حرارت و اشعه UV، مواد ضد اشتعال برای افزایش ایمنی در برابر آتش‌سوزی، مواد رنگی برای ایجاد رنگ‌های مختلف، روان کننده‌ها برای بهبود فرآیند اکستروژن و افزایش انعطاف‌پذیری و … هستند.
مواد اولیه و افزودنی‌های گفته شده به دقت و به صورت یکنواخت به صورت دستی یا با استفاده از مخلوط‌کن‌های اتوماتیک باهم ترکیب می‌شوند و برای انتقال به اکسترودر آماده می‌گردند.
اکستروژن
مرحله دوم که مهم‌ترین مرحله بوده و اهمیت بسیار زیادی در نحوه تولید لوله خرطومی دارد، اکستروژن است که به عنوان قلب فرآیند تولید شناخته می‌شود. در این مرحله مواد اولیه وارد دستگاه اکسترودر شده و تحت حرارت‌های مشخص ذوب می‌شود و از قالب مورد نظر عبور می‌کند.
اکسترودر در حقیقت دستگاهی پیچیده است که از اجزای مختلفی همچون مارپیچ، سیلندر، نازل و سیستم گرمایش تشکیل شده است. عملیات ذوب مواد اولیه وارد شده به دستگاه اکسترودر به این صورت است که در مرحله اول مواد اولیه توسط المنت‌های حرارتی ذوب می‌شوند سپس مارپیچ با اعمال فشار مواد مذاب را به سمت جلو حرکت می‌دهد و در نهایت این مواد ذوب شده در قسمت قالب و سرقالب در اشکال و ابعاد مورد نظر و به شکل لوله خارج می‌شوند. بعد از خروج لوله از قالب مواد آن همچنان داغ است و به همین دلیل لوله‌ها از داخل حمام آب سرد یا هوای خنک عبور داده می‌شوند تا شکل نهایی خود را حفظ کرده و دفرمه نشوند.
برش نهایی لوله
در مرحله سوم و بعد از آنکه لوله از حمام آب سرد عبور کرد، وارد دستگاه اره می‌شوند و این دستگاه می‌تواند آن‌ها را در اندازه‌های مختلف به شکل لوله شاخه‌ای برش بدهد. همچنین این لوله‌ها می‌توانند به شکل کلاف تولید شده و توسط دستگاه کلاف پیچ در اندازه‌های مختلف بسته‌بندی شوند.
در نهایت و بعد از تولید نهایی لوله، محصول به دست آمده از نظر کیفیت و استانداردها بررسی شده و هر گونه عیب و ایراد آن‌ها بازرسی می‌شود و در صورت تایید نهایی واحد کنترل کیفیت برای بسته‌بندی ارسال می‌شود.
مهم‌ترین نکات تولید لوله برق پلی آمید
فرآیند تولید هر کدام از انواع لوله و اتصالات می‌تواند پیچیدگی‌ها و چالش‌های مختلفی به همراه داشته باشد به همین دلیل نیاز به کنترل دائمی و لحظه‌ای خواهد داشت. از مهم‌ترین نکاتی که در زمان تولید لوله‌های برق باید بررسی شوند می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- فرمولاسیون دقیق مواد و ترکیب درست آن‌ها
- دما و حرارت المنت‌های حرارتی اکسترودر
- سرعت مارپیچ
- قطر لوله و نحوه خنک کاری آن
- ضخامت لوله
- رنگ لوله و …
نحوه تولید لوله برق پلی آمید به این صورت است که فاکتورهای متعددی می‌توانند بر روی کیفیت نهایی آن تأثیر داشته باشند. نوع و میزان خلوص گرانول‌ها، شرایط واکنش پلیمریزاسیون، فناوری و تجهیزات تولید و … از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کیفیت نهایی محصول هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند.
جمع‌بندی نهایی
لوله‌های پلی آمید و لوله‌های خرطومی از رایج‌ترین و کاربردی‌ترین لوله‌های برق هستند که ویژگی‌ها، مزیت‌ها و کاربردهای متعددی دارند. فرآیند و نحوه تولید لوله برق پلی آمید شامل سه مرحله اصلی پیش‌تولید و آماده‌سازی مواد، اکستروژن و برش نهایی است و هر مرحله می‌تواند جزئیات مختلفی داشته باشد.