در دنیای صنعت و ساختمان، هر ماده‌ای دارای ارزش ویژه‌ای است، یکی از این محصولات ارزشمند، ورق سیاه فولادی است که با تنوع کاربردهایش، ستون اصلی ابتکار و خلاقیت در زمینه‌های مختلف محسوب می‌شود. این ورق‌ها با ویژگی‌های فوق‌العاده‌ی خود، از ساختمان‌سازی گرفته تا صنایع خودروسازی، تاثیرات خیره‌کننده‌ای را در دنیای مدرن ایجاد کرده‌اند.
در گزارش وبسایت Blackadvtech.com، پیش‌بینی شده است که بازار ورق‌های فولادی از سال 2016 تا 2026 رشد 9 درصدی خواهد داشت و حدود 12000 شغل جدید ایجاد می‌کند. در این مقاله از لوله آنلاین با ما همراه باشید تا در دنیای فلزات، فرآورده ورق سیاه را به طور مفصل بررسی و شناسایی کنیم.
ورق سیاه چیست؟
«ورق فولادی سیاه» اصطلاح دیگری برای ورق فولادی نورد گرم است. نوعی ورق فولادی که از طریق نورد گرم در دمای بالای 930 درجه سانتیگراد تولید می‌شود. این ورق‌ها اغلب از آهن، آهن آلیاژی، ورق‌های گالوانیزه، یا فولاد ضدزنگ تولید می‌شوند. ویژگی اصلی آنها این است که سطح آنها نخورده یا “سیاه” است، به این معنی که روی سطح آنها لایه ضدزنگ یا پوششی وجود ندارد. این محصول به دلیل ویژگی‌های متعدد و کاربردهای گسترده‌ای که دارد، یکی از محصولات مهم در صنعت فلزات، ساختمان‌سازی، ماشین‌آلات سنگین و کشتی‌سازی به حساب می‌آید و نقش اساسی در توسعه و پیشرفت‌های صنعتی دارد.
فرایند تولید ورق سیاه چگونه است؟
مراحل تولید ورق سیاه فولادی یا ورق نورد گرم بسته به سازنده آن و نوع فولاد متفاوت است. با این حال، چندین مرحله کلی در فرآیند تولید ورق فولادی نورد گرم وجود دارد که به شرح زیر است:
- ابتدا تختال تولید شده با آنالیز شیمیایی مناسب در کوره پیش‌گرم با دمای بالا قرار می‌گیرد. تختال یا اسلب، فرآورده‌های نیمه‌تمام فولادی هستند که در فرآیند نورد شمش یا فرآیند ریخته‌گری پیوسته تولید می‌شوند. تختال در کوره تحت دمای بالا در حدود 900 درجه سانتی گراد قرار می‌گیرد.
- پس از خروج تختال از کوره پیش گرم، یک پوسته اکسیدی روی سطح آن تشکیل می‌شود که باید حذف شود. هر گونه آلودگی باید از سطح فلز ذوب شده پاکسازی شود.
- سپس تختال به نورد گرم فرستاده می‌شود و با استفاده از غلتک‌های مخصوص، به صورت ورق‌هایی با طول زیاد شکل داده می‌شود.
- فولاد نورد شده را به صورت کلاف می‌چرخانند و می‌گذارند تا خنک شود.
- در نهایت، ورق سیاه با برش به طول و عرض مورد نظر تولید می‌شود.
انواع ورق سیاه
انواع مختلفی از ورق سیاه در بازار موجود است که هر کدام خواص و کاربردهای منحصربه‌فرد خود را دارند. در اینجا برخی از انواع رایج ورق فولادی سیاه را معرفی می‌کنیم:
- آلیاژ فولاد: این نوع ورق از ترکیب دو یا چند فلز برای ایجاد یک ماده جدید با استحکام، دوام و مقاومت بیشتر در برابر خوردگی ساخته می‌شود.
- فولاد ضد زنگ: ورق سیاه فولادی ضد زنگ اغلب برای کاربردهای عمومی یا معماری استفاده می‌شود. روکش زیبا و باکیفیتی دارد و در برابر خوردگی و لکه شدن مقاوم است.
- کربن فولادی: این نوع ورق با افزودن کربن به آهن ساخته می‌شود که استحکام و سختی آن را افزایش می‌دهد. معمولا برای کاربردهای سازه‌ای مانند ساختمان‌ها و پل‌ها از این نوع ورق سیاه استفاده می‌شود.
- فولاد گالوانیزه: این ورق نیز با لایه‌ای از روی پوشانده می‌شود تا از ایجاد خوردگی محافظت کند. معمولا در کاربردهای فضای باز مانند سقف و حصارکشی از این نوع استفاده می‌شود.
- آلومینیوم: ورق‌های آلومینیومی سیاه، سبک‌وزن و مقاوم در برابر خوردگی هستند. این نوع ورق‌های سیاه اغلب در ساخت هواپیما و سایر تجهیزات حمل‌ونقل استفاده می‌شوند.
بیشتر بخوانید : لوله گالوانیزه
دسته‌بندی دیگری برای انواع ورق سیاه وجود دارد که در بازار داخل کشور متداول‌تر است:
- فابریک یا شیت
- فولادی صنعتی
- فولادی معمولی
- روغنی
- گالوانیزه
- رنگی
- آجدار
- آلیاژی
کاربرد ورق سیاه فولادی
ورق فولادی سیاه به دلیل خواص مکانیکی، استحکام، دوام و مقاومت در برابر خوردگی، کاربردهای گسترده‌ای دارد که در ادامه آورده شده است:
- ساخت ابزارهای دستی
- ساخت تجهیزات ساختمانی بزرگ
- ساخت لوازم خانگی مانند یخچال و ماشین لباسشویی
- مکانیک و الکتریسیته (به دلیل استحکام و مقاومت در برابر دما و فشار بالا)
- پانل‌های دیواری فلزی
- فلزکاری تزئینی (به دلیل پرداخت منحصربه‌فرد و قابلیت سیاه شدن به روش های مختلف)
- ساخت پروفیل‌های صنعتی
- ساخت قطعات خودرو
- تولید مخازن تحت فشار
- ساختن باربرها و سکوهای نفتی
- ساخت تجهیزات سنگین دریایی، کشاورزی، معدن و راهسازی
مزایا و ویژگی های نورد گرم
در این بخش، برخی از مزایا و ویژگی های نورد گرم را با هم بررسی می کنیم:
- انعطاف‌پذیری: فولاد نورد گرم نسبت به فولاد نورد سرد شکل‌پذیرتر است و برای تولید قطعات با ابعاد بزرگتر و پیچیده‌تر نیز استفاده می‌شود.
- خواص بهبود یافته: نورد گرم خواص بهبود یافته‌ای مانند چقرمگی، انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر ضربه را برای فولاد فراهم می‌کند که باعث دوام فولاد در طولانی مدت می‌شود.
- دقت ابعادی خوب: فولاد نورد گرم دارای دقت ابعادی خوبی است که آن را برای تولید فویل، صفحه و ورق مناسب می‌کند.
- اعمال کرنش سختی کمتر روی محصولات
- اعمال دمای یکنواختی که از دمای تبلور مجدد فلز بیشتر است
- کاهش مصرف انرژی به‌دلیل نیاز کمتر به تجهیزات، دستگاه‌ها و انرژی
بیشتر بخوانید : انواع روش های خمکاری لوله فولادی
تولید کنندگان برتر ورق سیاه فولادی در ایران
برخی از برترین تولیدکنندگان نورد گرم در ایران به شرح زیر هستند:
- شرکت فولاد مبارکه اصفهان (یکی از بزرگترین و مطرح‌ترین تولیدکنندگان فولاد در ایران)
- کارخانه فولاد کاویان در اهواز
- کارخانه فولاد خوزستان در اهواز
- گروه ملی صنعتی فولاد ایران (واقع در اهواز)
- کارخانه فولاد اکسین بندرعباس
- کارخانه فولاد سبا در اصفهان
- کارخانه فولاد گیلان
- کارخانه فولاد قطعات البرز
- کارخانه فولاد سمنان
- کارخانه فولاد تهران
تفاوت ورق نورد گرم با دیگر ورق های فولادی
در این بخش از مطلب قصد داریم تفاوت ورق نورد گرم با سایر ورق‌های فولادی را بررسی کنیم.
تفاوت ورق سیاه با ورق روغنی
ورق سیاه و ورق روغنی دو نوع مختلف ورق فولادی هستند. تفاوت بین این دو محصول به شرح زیر است:
- ظاهر: ورق‌های فولادی سیاه ظاهری مات دارند، در حالی که ورق‌های روغنی دارای روکش براق هستند.
- فرآیند تولید: ورق سیاه با نورد گرم و ورق‌های روغنی با نورد سرد تولید می‌شوند.
- ابعاد: ورق‌های سیاه ابعاد مشخص و ثابتی ندارند؛ اما ورق‌های روغنی دارای ابعاد دقیق هستند.
- کاربرد: ورق سیاه فولادی برای استفاده در صنایع سنگین و ساخت قطعات بزرگ و پیچیده مناسب است، در حالی که ورق روغنی برای استفاده در صنایعی مانند خودروسازی و ساختمان‌سازی مناسب است.
تفاوت ورق سیاه با ورق گالوانیزه
ورق سیاه و ورق گالوانیزه دو نوع مختلف ورق فولادی هستند که در ادامه تفاوت‌های این دو محصول را توضیح می‌دهیم:
- فرآیند تولید: ورق گالوانیزه با نورد سرد برای زدودن زنگ‌زدگی و حباب‌های اسیدی و سپس گالوانیزه کردن آن در دمای بالا ساخته می‌شود. ورق سیاه با فرآیند نورد گرم تولید می‌شود.
- شکل ظاهری: ورق گالوانیزه به دلیل پوشش روی، ظاهری سفید مایل به نقره‌ای دارد؛ اما ورق سیاه ظاهری مات دارد.
- مقاومت در برابر خوردگی: مقاومت ورق گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی بیشتر از ورق سیاه است.
- موارد استفاده: ورق گالوانیزه در صنایع مختلف از جمله سقف‌سازی و تولید ظروف کاربرد فراوانی دارد. ورق سیاه برای ساخت تجهیزات بزرگ کارآمد است.
عوامل موثر بر قیمت ورق سیاه
قیمت ورق سیاه فولادی تحت تاثیر عوامل مختلفی است. برخی از عواملی که می‌تواند بر قیمت ورق فولادی سیاه تاثیر بگذارد عبارتند از:
- عرضه و تقاضا
- هزینه مواد اولیه
- هزینه‌های تولید
- عوامل اقتصادی و تغییرات قوانین
بیشتر بخوانید : مقایسه لوله فولادی و لوله پلی اتیلن
مشخصات ورق سیاه
بر اساس نتایج جستجو، در اینجا برخی از مشخصات فنی ورق فولادی سیاه وجود دارد:
- سختی برینل (BHN): ورق فولادی سیاه دارای سختی برینل 146 – 187 HB است.
- نقطه ذوب: نقطه ذوب ورق فولادی سیاه 1426 درجه سانتیگراد است.
- استحکام کششی: استحکام کششی ورق فولادی سیاه 470 – 630 نیوتن بر میلی متر مربع است.
- قدرت تسلیم: استحکام تسلیم ورق فولادی سیاه 355 نیوتن بر میلی‌متر مربع حداقل است.
- ظاهر: این ورق ظاهری مات دارد.
- محتوای کربن: این ورق دارای محتوای کربن بالایی است که به آن رنگ آبی مایل به سیاه می‌دهد.
ابعاد ورق سیاه
با توجه به ورق‌های سیاه موجود در بازار داخل و اطلاعات موجود در جدول استاندارد ابعاد این محصول، اندازه‌های مختلفی برای این ورق‌ها وجود دارد؛ برای مثال، ورق‌های سیاه با ابعاد 1000 در 2000 میلی‌متر و ضخامت 2 تا 6 میلی‌متر، و همچنین ورق‌های سیاه با ابعاد 1500 در 6000 میلی‌متر و ضخامت 8 تا 20 میلی‌متر وجود دارند.
در ضمن، ورق سیاه به دو صورت رولی و برش خورده به فروش می‌رسند. اگر ورق به صورت رولی به فروش برسد تنها ضخامت و عرض آن اعلام می‌شود و اگر به صورت برش‌خورده باشد، ابعاد دقیق آن مشخص خواهد بود. در واقع، ابعاد این محصول به طور کلی بسته به نیاز مشتریان و تولیدکنندگان متفاوت است.
نحوه محاسبه وزن ورق سیاه
برای محاسبه وزن ورق سیاه مراحل زیر را طی کنید:
- ابعاد ورق شامل طول، عرض و ضخامت را به میلی‌متر اندازه بگیرید.
- چگالی فولاد سیاه را تعیین کنید (که معمولا حدود 7.85 کیلوگرم بر دسی متر مکعب است).
- سپس از فرمول روبرو استفاده کنید: وزن = طول × عرض × ضخامت × چگالی
در این فرمول، طول، عرض و ضخامت ورق به میلی‌متر و چگالی آهن به گرم بر سانتی‌متر مکعب است. برای مثال، وزن ورق سیاه با اندازه 1000 در 2000 میلی‌متر و ضخامت 2 میلی‌متر را می‌توان با استفاده از این فرمول به صورت زیر محاسبه کرد:
وزن=1000×2000×2×7.85=31400 گرم=31.4 کیلوگرم
جمع‌بندی
در این مطلب از لوله آنلاین، فرآورده ورق سیاه در صنعت فلزات و فولاد را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. شناخت ورق نورد گرم به دلیل اهمیت و کاربرد متنوعی که در صنایع فلزی مختلف دارد، برای افرادی از جمله معماران، طراحان، تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان محصولات فلزی، متخصصان صنعت ساختمان و فلزکاران حائز اهمیت است. حتی مصرف‌کنندگانی که علاقه به خرید و استفاده از محصولات فلزی دارند، باید از ماهیت ورق‌های فولادی سیاه و خواص آنها آگاه باشند. امیدوارم مطالعه این نوشتار برایتان مفید بوده باشد. تیم لوله‌آنلاین آماده ارائه هرگونه مشاوره در زمینه این محصول ارزشمند به شما عزیزان است.