لوله‌های پلی اتیلن یکی از محصولاتی هستند که می‌توان از آنها برای اجرای انواع مختلفی از سیستم‌های لوله‌کشی و سیستم‌های مخصوص آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده کرد. اصلی‌ترین دلیل کاربردهای متعدد و فروش بالای این محصول، مقاومت بالای آن در برابر خوردگی، پوسیدگی و فشار است. در واقع متریالی که برای تولید این مدل لوله و اتصالات کاربرد دارد در مقایسه با فلز که متریال رایج در صنعت تولید لوله و اتصالات است؛ در برابر خوردگی و عوامل مخرب محیطی مقاوم‌تر است. اما با این وجود گاهی برخی از عوامل باعث می‌شوند که حتی این لوله‌ها نیز در اثر مرور زمان دچار پوسیدگی و خوردگی شوند و نشتی پیدا کنند. در این مقاله در مورد کاربردی‌ترین و تخصصی‌ترین روش‌های رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن صحبت می‌کنیم.
لوله پلی اتیلن نسبت به دیگر لوله‌ها چه مزیتی دارد؟
قبل از اینکه روش‌های رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن را توضیح دهیم باید به این سوال جواب دهیم که این لوله‌ها چرا انقدر پرکاربرد هستند و چه مزیتی نسبت به دیگر لوله‌ها دارند؟ همانطور که اشاره شد؛ اصلی‌ترین مزیت رقابتی لوله و اتصالات پلی اتیلن نسبت به محصولات مشابه‌ای که از جنس فلز هستند؛ مقاومت بالاتر است. متریالی که این لوله با آن تهیه می‌شود؛ ماده‌ای درجه یک و باکیفیت است که در صنعت پتروشیمی تولید می‌شود. علاوه بر مقاومت بالا، قیمت لوله‌های پلی اتیلن درست مثل قیمت لوله UPVC از لوله‌های فلزی کمتر است. از طرفی رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن به نسبت فرآیند ساده‌تری در مقایسه با اصلاح نشتی لوله‌های فلزی دارد. از دیگر مزایای این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت بالا در برابر انواع خوردگی‌ها مانند خوردگی گالوانیکی
- قابلیت انعطاف‌پذیری و جمع‌شوندگی بالا
- مقاوم در برابر ضربه، فشار و پوسیدگی
- وزن کم
- مقاوم در برابر زمین لرزه، رانش و اشعه‌های مضر خورشید
- تعمیر و نگهداری آسان و کم هزینه
گرچه اولین مزیتی که برای لوله و اتصالات پلی اتیلن به آن اشاره می‌شود مقاومت بالاست؛ اما گاهی پیش می‌آید که این لوله دچار نشتی و پوسیدگی می‌شود. اگر این نشتی را به روش‌هایی که در ادامه توضیح دادیم رفع کنید؛ می‌توانید تا سال‌ها از کیفیت بالای این لوله در ساختمان بهره ببرید.
روش‌های رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن
معمولا لوله‌کش‌ها، به صورت سنتی، در هر 20 فوت از سیستم لوله‌کشی از یک اتصال نر و مادگی که به خوبی عایق‌بندی شده است استفاده می‌کنند. این کار باعث می‌شود که تعمیر خط راحت‌تر شود و نیاز نباشد برای یک سوراخ جزئی، تخریب زیادی انجام شود. اما انجام این روش لوله‌کشی با لوله‌های فلزی بدتر شرایط را وخیم می‌کند و احتمال خوردگی را بالا می‌برد. خوشبختانه لوله‌های پلی اتیلن مثل لوله‌های فلزی نیستند و اگر مفاصل‌شان جوش‌کاری شود؛ احتمال خوردگی کمتر می‌شود.
اما گاهی اوقات فشارها و ضربه‌های ناگهانی می‌تواند این جنس لوله را دچار خرابی کرده و منجر به نشتی شود. در این شرایط باید برای جلوگیری از تخریب بیشتر سریعا وارد عمل شود. اگر سیستم لوله‌کشی روکار است و لوله‌ها قابلیت جابه‌جایی دارند؛ کافیست قسمت آسیب دیده را از محل اتصال جدا کرده با استفاده از روش الکتروفیوژن، آن را با قطعه‌ای سالم جایگزین کنید. این روش برای سیستم‌های لوله‌کشی توکار قابل اجرا نیست و برای رفع خرابی در این سیستم‌ها باید از روش‌های تخصصی‌تری مانند استفاده از ماسوره، قطعات فلنج‌دار، کوپلینگ‌های مکانیکی و… استفاده کنید. از بین این روش‌ها، کوپلینگ‌های مکانیکی و روش‌هایی مانند الکتروفیوژن بیشترین کاربرد را دارند؛ زیرا هم مقرون‌به‌صرفه و ارزان هستند و هم اجرای‌شان کار ساده‌تری است.
روش جوش زینی برای رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن
جوش زینی یکی از آن روش‌هایی است که برای سوراخ‌های کوچکی که 1 اینچ یا حتی کمتر از آن قطر دارند قابل استفاده است. در این روش یک عدد سه راهی خود انشعاب‌گیر را به قسمتی از لوله که دچار نشتی است متصل می‌کنند. البته از آنجایی که محل اتصال باید خشک باشد تا این جوش کارآمد شود؛ قبل از هر کاری باید منبع ورود آب به سیستم به صورت موقت قطع شود و برای جلوگیری از ایجاد ترک جدید یا تشدید خوردگی موجود، باید در هر دو طرف محل آسیب‌دیدگی سوراخ‌هایی ایجاد شود. بعد از اینکه قطعه زینی را به محل مورد نظر جوش دادید باید بین 20 تا 30 دقیقه صبر کرده تا کاملا خشک شود و سپس فلکه آب را باز کنید.
روش الکتروفیوژن برای رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن
اگر ترک یا سوراخ ایجاد شده حدود 3 اینچ یا کوچک‌تر بود؛ می‌توان برای تعمیر آن از وصله‌های الکتروفیوژنی نیز استفاده کرد. در این روش هم حتما باید محل اتصال کاملا خشک باشد و فرآیند مطابق با دستورالعمل کارخانه سازنده انجام شود.
استفاده از اتصالات مکانیکی برای رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن
برای ترکیدگی‌های جزئی حتی می‌توان قسمت آسیب دیده را برش زد و در آن محل از کوپلینگ مکانیکی استفاده کرد. بسته به نوع کوپلینگ ممکن است نیاز باشد یک لایه فلزی ضد زنگ قبل از اتصال درون لوله کار گذاشته شود. تیوب‌ها یا اتصالات مکانیکی فشاری مخصوص این لوله‌ها را نیز معمولا برای آسیب‌دیدگی‌هایی که کمتر از 2 اینچ هستند استفاده می‌کنند. برای اینکه بتوانید نتیجه مطلوبی از این روش بگیرید؛ ابتدا باید فلکه ورودی آب را بسته و محل نشتی را از نزدیک بررسی کنید. بعد از بررسی 2 حالت بیشتر وجود ندارد. یا آسیب‌دیدگی کوچک است که در این حالت باید لوله را برش زده و یک اتصال فشاری را بین دو سر آن نصب کنید. یا اینکه محل آسیب‌دیده بزرگ است که برای ترمیم آن باید لوله را از این قسمت کاملا برش داده و یک تکه لوله جدید با دو اتصال فشاری را جایگزین آن کنید.
رفع نشتی لوله پلی اتیلن با استفاده از ماسوره فلنجی
اگر می‌خواهید نشتی لوله را با استفاده از ماسوره فلنجی رفع کنید؛ ابتدا باید محل آسیب‌دیدگی را بررسی کرده تا بتوانید ماسوره‌ای با اندازه مناسب را انتخاب کنید. سپس باید لوله را برش زده و فلنج و رینگ پشتیبان را در آن قسمت قرار دهید. بعد نوبت به جوش دادن سر فلنج به لوله اصلی و لوله جایگزین است. به این ترتیب محل نشتی کاملا تعمیر می‌شود.
رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن با استفاده از ماسوره الکتروفیوژن
تنها تفاوت این روش با روش ماسوره فلنجی، تکنیکی است که برای جوش دادن سر فلنج به لوله از آن استفاده می‌شود. در واقع در این روش به جای اینکه لوله را به ماسوره فلنجی جوش بدهند؛ برای اتصال ماسوره جایگزین به لوله اصلی و لوله جایگزین، از کوپلینگ‌های الکتروفیوژن استفاده می‌کنند.
روش استفاده از چسب‌های مخصوص برای رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن
چسب هم ماده خوبی برای رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن و حتی انواع لوله پلیکا و لوله‌های پلیمری است. در گذشته به دلیل عدم دسترسی به چسب‌های قدرتمند و مخصوصی که این روزها تولید می‌شوند؛ از قیر و شیره درختان برای رفع ترکیدگی لوله استفاده می‌شد. اما خوشبختانه این روزها با پیشرفت صنعت تولید چسب، از نوعی مواد پلیمری در تولید این محصول استفاده می‌شود که از طریق واکنش‌های شیمیایی، می‌تواند بین ترکیبات چسب و لوله، پیوندهای کووالانسی ایجاد کند. اما آیا هر نوع چسبی را می‌توان برای ترمیم لوله‌های پلی اتیلن استفاده کرد؟ پاسخ به این سوال منفی است. در واقع فقط چسب‌هایی قابلیت ترمیم این جنس لوله را دارند که ضد آب هستند و می‌توانند در شرایط مرطوب از خود مقاومت بالایی نشان دهند. علاوه بر این باید در برابر خورندگی، تماس با مواد شیمیایی و ترک خوردگی بسیار مقاوم بوده و چسبندگی بالایی داشته باشند. معمولا افراد اهل فن برای رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن از این 4 مدل چسب استفاده می‌کنند:
- چسب پلیکا
- فایبر فیکس
- پلی مکس
- اپوکسیدی
چسب پلیکا
این چسب از قدرت چسبندگی و جوش‌خوردگی بالایی برخوردار است و دو مدل مختلف دارد. مدل تارگت از این محصول علاوه بر قدرت چسبندگی و کشسانی زیادتر نسبت به مدل معمولی، سریع‌تر عمل کرده و کارایی بیشتری دارد.
چسب فایبر فیکس
از این چسب به دلیل مزایای زیر بیشتر برای ترمیم و رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن استفاده می‌کنند:
- قابلیت رفع نشتی که تحت فشار بالاست را دارد
- عایق برق است و به راحتی می‌تواند تا حدود 1600 ولت برق را تحمل کرده و آن را انتقال ندهد
- در برابر حرارت و گرمای 100 درجه سلسیوس مقاوم است
- فشار، پوسیدگی و خوردگی کمترین میزان اثر را روی چسب فایبر فیکس دارد
- در برابر نور، رطوبت و زنگ‌زدگی مقاوم است
- برای ترمیم ترک لوله‌هایی که در سیستم‌های آبیاری استفاده شده‌اند گزینه مناسبی است؛ چرا که بوی بدی ندارد؛ سمی نیست و روی کیفیت آب تاثیر نمی‌گذارد
- محلول‌های شیمیایی، مواد اسیدی یا قلیایی و سوخت‌های گوناگون نمی‌توانند این چسب را در خود حل کنند
- با استفاده از چسب فایبر فیکس ممنوعیتی برای رنگ‌رزی یا سمباده‌کشی به وجود نمی‌آید
- برای بدن ضرر ندارد
- ضد حساسیت است
- علاوه بر لوله پلی اتیلن می‌توان انواع لوله فلزی و حتی لوله‌های پلیمری مانند لوله پلیکا و لوله PVC و UPVC را نیز با آن تعمیر کرد
چسب پلی مکس
از این مدل چسب هم به دلیل دارا بودن مزایای زیر می‌توان برای ترمیم لوله‌های پلی اتیلن استفاده کرد:
- قابل استفاده هم در داخل و هم در خارج از ساختمان است
- انعطاف‌پذیری بالایی دارد
- از دمای 4- تا 100+ درجه سانتی‌گراد را به خوبی تحمل می‌کند
- در برابر نور، هوا، آب، رطوبت و کپک مقاوم است
- تغییر ابعاد نمی‌دهد
- با استفاده از آن منوعیتی برای رنگ‌آمیزی ایجاد نمی‌شود
- در سطوح کم رطوبت هم قابل استفاده است
- مواد شیمیایی و اسیدی قابلیت حل کردن آن را ندارند
- کاملا بهداشتی است و هیچ‌گونه بوی بدی از خود به جا نمی‌گذارد
- قدرت چسبندگی آن بسیار زیاد است و نیاز به استفاده از پلیمر ندارد
چسب اپوکسیدی
علاوه بر ترمیم لوله‌های پلی‌اتیلن می‌توان برای رفع و اصلاح مشکلات ظاهری دیگر سطوح مانند چوب، فلز، شیشه و… نیز از این نوع چسب استفاده کرد. چسب اپوکسیدی قدرت چسبندگی بالایی دارد و در آب، اسید، روغن و انواع حلال‌ها حل نمی‌شود. هم از نوع اپوکسی و هم از نوع رزین اپوکسی این محصول می‌توان برای رفع نشتی لوله آب پلی اتیلن استفاده کرد.