لوله‌ها ازجمله تجهیزات کاربردی هستند که در بسیاری از صنایع مورد استفاده بوده و می‌توانند از نظر جنس، سایز، ضخامت، کاربرد و … انواع مختلفی داشته و هر کدام می‌توانند از ویژگی‌ها، مشخصات، مزایا و معایب منحصربه‌فردی برخوردار باشند. لوله‌های پی‌وی‌سی و یو پی‌وی‌سی که در ایران با نام لوله پلیکا شناخته می‌شوند ازجمله لوله‌هایی هستند که برای انتقال سیالات مختلف استفاده می‌شوند. لوله پلیکا مانند انواع لوله‌های دیگر از طول عمر مشخصی برخوردار است و ممکن است در اثر ضربه، فشار، نور، حرارت و … دچار آسیب و خسارت شود. شکستگی لوله‌ها از رایج‌ترین مشکلاتی است که می‌تواند باعث ایجاد خسارت‌های متعدد و هدر رفتن آب و انرژی شود. در ادامه مطلب به بررسی بهترین روش‌های تعمیر شکستگی لوله پلیکا پرداخته می‌شود.
دلایل و مشکلات شکستن لوله
به صورت کلی لوله پلیکا در مقایسه با لوله‌های فلزی، سیمانی و … از مزیت‌های بیشتری برخوردار است که وزن پایین، طول عمر بالا، مقاومت در برابر خوردگی و پوسیدگی، انعطاف‌پذیری بالاتر، قیمت مناسب‌تر و … از مهم‌ترین آن‌ها هستند. از جمله مهم‌ترین دلایل شکستگی این لوله‌ها می‌توان به وارد شدن فشار، ضربه خوردن، قرارگیری بیش‌ازحد در معرض خورشید، نصب نادرست و … اشاره کرد. شکستن این لوله‌ها می‌تواند مشکلاتی همچون هدر رفتن آب، آسیب رساندن به مصالح و تجهیزات ساختمانی، نشست خاک، پوسیدگی دیوارها و … ایجاد کند و در حتی در صورت برطرف نشدن آن ممکن است خسارت‌های جانی و مالی بیشتری ایجاد شود.
بهترین روش‌های تعمیر شکستگی لوله پلیکا
همان‌طور که گفته شد شکستگی لوله‌های پی‌وی‌سی می‌تواند باعث ایجاد خسارت‌ها و آسیب‌های مالی و جانی مختلفی شود و باید بلافاصله اقدام به تعمیر ترمیم آن‌ها نمود. قبل از آنکه هرگونه اقدامی برای ترمیم این لوله‌ها انجام شود باید از خالی بودن آن اطمینان حاصل کرد و باید آب و سیالات داخل آن کاملاً تخلیه و شیر اصلی آب بسته شود. برای ترمیم و تعمیر شکستگی لوله پلیکا می‌توان به شیوه‌های زیر عمل کرد.
استفاده از بتونه اپوکسی
یکی از بهترین و موثرترین راهکارهای تعمیر لوله‌های پلیکا، استفاده از بتونه اپوکسی است. البته استفاده از این ماده می‌تواند حساسیت‌ها و خطرات ویژه‌ای داشته باشد و باید به نکات ایمنی توجه زیادی داشت. در این روش ابتدا باید آب داخل لوله کاملاً تخلیه و شیر اصلی آن بسته شود و محل شکستگی و ترکیدگی لوله کاملاً خشک گردد. در مرحله دوم باید اپوکسی را به خوبی ورز داد تا رنگ آن به خاکستری متمایل شده و آماده استفاده گردد.
در مرحله سوم باید بتونه به محل شکستگی و آسیب دیدگی لوله زده شود و ضخامت آن به گونه‌ای باشد که بتواند جلوی نشتی آب را بگیرد. برای آنکه بتونه عملکرد بهتری داشته باشد بهتر است که سطح بیشتری از محل شکستگی لوله را با آن پوشش داد. بعد از آنکه تمام سطح شکستگی و ترکیدگی لوله با بتونه اپوکسی پوشش داده شد باید مدت نیم ساعت به آن اجازه داد که کاملاً به سطح لوله چسبیده و از آن جدا نشود و سپس می‌توان مجدداً جریان آب را در داخل لوله برقرار کرد.
استفاده از بست لوله
یکی دیگر از بهترین روش‌های تعمیر و ترمیم لوله و اتصالات پلیمری استفاده از بست لوله است. در این روش نیز ابتدا باید آب لوله تخلیه شده، شیر اصلی بسته شده و در نهایت سطح محل شکستگی کاملاً خشک و تمیز شود سپس با استفاده از یک کاغذ سمباده اطراف محل شکستگی را صاف کرد. در مرحله دوم می‌توان یک بست لوله که ضخامت، انحنا و ابعاد آن با لوله آب متناسب است انتخاب کرده و بر روی محل شکستگی بست. این بست ها دارای پیچ و مهره بوده و می‌توانند به خوبی از نشت آب جلوگیری کنند.
استفاده از بوشن
زمانی که شکستگی لوله به‌گونه‌ای بود که بتونه اپوکسی و بست قادر به کنترل نشتی آب نبودند می‌توان از بوشن های تعمیر استفاده کرد. در این روش نیز ابتدا باید آب داخل لوله تخلیه شده و شیر اصلی آن بسته شود. در مرحله دوم باید محل شکستگی لوله پلیکا را برش داد به‌گونه‌ای که بتوان بوشن را در محل شکستگی به لوله متصل کرد. بوشن ها می‌توانند به شکل ساده و ترمزدار وجود داشته باشند و لوله‌ها را به شکل محکمی به همدیگر متصل کنند و مانع از نشتی آب شوند.
حرارت دادن لوله پلیکا
به صورت اصولی و علمی حرارت دادن لوله به شکل مستقیم یک کار اشتباه و نادرست است اما متاسفانه بسیاری از افراد به دلایل مختلفی همچون عدم دسترسی به تجهیزات مختلف از این شیوه استفاده می کنند. در این روش به شکل فنی و علمی در لوله‌کشی فاضلاب و برای سوکت کردن لوله‌های پلیکا بایستی از آب جوش استفاده شود، چرا که حرارت مستقیم آتش موجب سوزاندن مولکول‌های پلیمری و ضعیف شدن لوله و اتصالات پلیکا می‌شود. در ایران برای گرم کردن لوله پلیکا از آتش زدن چسب، پیک‌نیک، مشعل گازی استفاده می‌شود که می‌تواند باعث بروز خسارت‌های مختلفی شود.
وصله زدن لوله پلیکا
از دیگر روش‌های تعمیر شکستگی لوله پلیکا می‌توان به وصله زدن آن اشاره کرد که در حقیقت یک روش موقت برای جلوگیری از نشتی لوله آب است. در وصله زدن لوله پلیکا، از یک تکه لوله روی محل نشتی و ترک لوله با استفاده از چسب تارگت یا خمیر میل پوکس انجام می‌شود. در این روش باید ابتدا محل ترک یا شکاف لوله خشک و تمیز شده و با استفاده از کاغذ سمباده سطح آن کاملاً صاف شود. سپس باید یک تکه لوله را متناسب با اندازه شکستگی لوله برش داده و با استفاده از چسب مخصوص PVC بر روی آن چسباند.
استفاده از نوار ترمیم لوله
از دیگر روش‌هایی که می‌توان برای تعمیر شکستگی لوله پلیکا به کاربرد، استفاده از نوار ترمیم لوله است. این نوارها که معمولاً از جنس فایبرگلاس هستند می‌توانند محل ترکیدگی لوله پلیکا را فشرده کرده و از نشتی آن جلوگیری نمایند. برای استفاده از این نوارها نیز، لوله پلیکا باید حتماً خشک و تمیز باشد. این روش نیز یک روش موقت برای رفع نشتی آب است و در اولین فرصت باید از روش‌های مطمئن‌تری برای تعمیر لوله‌ها استفاده کرد.
تعویض کامل لوله شکسته شده
در مواردی که هیچ‌کدام از روش‌های عنوان شده برای تعمیر شکستگی لوله پلیکا موثر نبودند ناچارا باید اقدام به تعویض لوله شکسته شده کرد. در این روش نیز می‌توان از بوشن ها استفاده کرد. در حقیقت در این روش می‌توان ابعاد بزرگ‌تری از لوله را جایگزین کرد و ممکن است برای این کار از دو یا تعداد بیشتری بوشن تعمیری استفاده شود. تعویض کامل لوله شکسته شده مطمئن‌ترین و ایمن‌ترین شیوه جلوگیری از نشتی‌های مجدد لوله آب است.
جمع‌بندی نهایی
لوله پلیکا ازجمله کاربردی‌ترین لوله‌ها در سیستم لوله‌کشی آب و فاضلاب ساختمان است که مزیت‌های متعددی در مقایسه با لوله‌های فلزی و … دارد. برای تعمیر شکستگی لوله پلیکا و جلوگیری از نشتی آن و بروز خسارت‌های مالی و جانی می‌توان از روش‌های مختلفی همچون استفاده از بتونه اپوکسی، استفاده از بست لوله، استفاده از بوشن، حرارت دادن لوله پلیکا، وصله زدن لوله پلیکا، استفاده از نوار ترمیم لوله و تعویض کامل لوله شکسته شده استفاده کرد.